اختراع سرامیک یکی از دستاوردهای مهم بشر در دوران باستان است که به تدریج و از طریق تجربیات روزمره به وجود آمد.
فرایند کشف و توسعه سرامیک به چندین مرحله مهم تقسیم میشود:
1. استفاده از خاک رس طبیعی:
انسانهای اولیه به طور طبیعی به دنبال مواد مناسب برای ساخت ابزار و ظروف بودند. آنها متوجه شدند که خاک رس در حالت مرطوب شکلپذیر است و میتوان آن را به اشکال مختلف درآورد. این خاک پس از خشک شدن در آفتاب به مرور سفت میشد، اما هنوز شکننده و ناپایدار بود.
2. پخت در آتش:
با گذشت زمان، انسانها متوجه شدند که اگر اشیای ساخته شده از خاک رس را در آتش قرار دهند، این اشیا سختتر و محکمتر میشوند. این کشف احتمالا به طور تصادفی و هنگام پختن غذا یا در آتشسوزیها اتفاق افتاد. فرآیند پخت خاک رس در دماهای بالا باعث تغییر در ساختار مولکولی خاک رس شد و آن را به یک ماده سختتر و پایدارتر تبدیل کرد.
3. ساخت اولین ظروف سرامیکی:
با بهرهگیری از این دانش، انسانها شروع به ساخت ظروف و ابزارهای مختلف از خاک رس کردند. این ظروف اولین نمونههای سرامیک بودند و نقش مهمی در نگهداری غذا، آب و سایر مواد ایفا کردند.
4. تکامل و توسعه تکنیکها:
با گذشت زمان، تکنیکهای ساخت سرامیک بهبود یافت. انسانها آموختند که میتوانند با افزودن مواد مختلف به خاک رس، ویژگیهای سرامیک را تغییر دهند. همچنین، فرآیندهای پخت بهبود یافت و کورهها توسعه پیدا کردند تا دماهای بالاتر و کنترلشدهتری برای پخت سرامیک فراهم کنند.
5. استفاده از لعاب و تزئینات:
در مراحل بعدی، انسانها شروع به استفاده از لعابهای مختلف بر روی سطح سرامیکها کردند تا آنها را ضدآب کنند و به آنها زیبایی و جلا ببخشند. تزئینات و نقوش هنری نیز به تدریج روی ظروف سرامیکی ظاهر شدند و سرامیک به یکی از هنرهای مهم در تمدنهای مختلف تبدیل شد.
6. گسترش و استفادههای گستردهتر:
با توسعه و گسترش تجارت و ارتباطات بین تمدنها، تکنیکهای ساخت سرامیک و استفاده از آن در سراسر جهان منتشر شد. این تکنیکها در تمدنهای مختلف مانند چین، ایران، مصر و روم باستان به تکامل رسید و سرامیکها به عنوان ظروف، کاشیها، مجسمهها و سایر اشیای هنری و کاربردی مورد استفاده قرار گرفتند.
به این ترتیب، سرامیک به تدریج از یک ماده ساده و طبیعی به یکی از مهمترین و متنوعترین مواد در تاریخ بشری تبدیل شد و هنوز هم در بسیاری از کاربردهای روزمره و صنعتی نقش مهمی ایفا میکند.
کاری از گروه تحقیق و توسعه ایزوژل